Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. 

Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.

  • Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
  • Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.

Ośrodek Pomocy Społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia. Rada Gminy określa w drodze uchwały, szczegółowe warunki przyznania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, oraz szczegółowe warunki lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania.

Odpłatność za usługi opiekuńcze

Pełna odpłatność za 1 godzinę usług opiekuńczych na 2024 r. przez 7 dni w tygodniu, niedziele i święta wynosi 40,00 zł.

Wysokość odpłatności w % od kosztu usługi osoby samotnie gospodarującej oraz osoby w rodzinie jest ustalone według kryterium ustawy o pomocy społecznej tj. 776 zł lub 600 zł.

Osoba samotnie gospodarująca:
Procent kryterium dochodowego określonego w art. 8 ust. 1
ustawy o pomocy społecznej dla osoby samotnej
Odpłatność
Do 100 % - 776,00 zł nieodpłatnie
776,01 zł powyżej 100% do 150% 1164,00 zł 10% 4,00 zł
1164,01 zł powyżej 150% do 200% 1552,00 zł 20% 8,00 zł
 1552,01 zł powyżej 200% do 250%  1940,00 zł 25% 10,00 zł
 1940,01 zł powyżej 250% do 300%  2328,00 zł 40% 16,00 zł
 2328,01 zł powyżej 300% do 350% 2716,00 zł 60% 24,00 zł
Powyżej 350%  2716,01 zł 100% 40,00 zł

 

Osoba w rodzinie
Procent kryterium dochodowego określonego w art. 8 ust. 1
ustawy o pomocy społecznej dla osoby w rodzinie
Odpłatność
Do 100 % - 600,00 zł nieodpłatnie
600,01 zł powyżej 100% do 150% 900,00 zł 25% 10,00 zł
900,01 zł powyżej 150% do 200% 1200,00 zł 30% 12,00 zł
1200,01 zł powyżej 200% do 250% 1500,00 zł 40% 19,00 zł
1500,01 zł powyżej 250% do 300% 1800,00 zł 55% 22,00 zł
1800,01 zł powyżej 300% do 350% 2100,00 zł 75% 30,00 zł
Powyżej 350% 2100,01 zł 100% 40,00 zł

W szczególnie uzasadnionych przypadkach na wniosek osoby uprawnionej lub pracownika socjalnego kierownik może zwolnić świadczeniobiorcę w całości lub częściowo z ponoszonych opłat za określony czas korzystania z usług ze względu na:

  • wysokich wydatków na leki,
  • wysokich kosztów związanych z leczeniem i rehabilitacją,
  • duże ilości usług spowodowanych przewlekła chorobą,
  • ponoszenia opłat za usługi świadczone na rzecz innego członka rodziny,
  • ponoszenia opłat za pobyt członka rodziny w ośrodku wsparcia, domu pomocy społecznej, placówce opiekuńczo-wychowawczej, placówce leczniczo-rehabilitacyjnej, placówce lecznico-pielęgnacyjnej, rodzinie zastępczej lub innej placówce,
  • Innych uzasadnionych okoliczności.

O zwolnieniu z opłat decyduje kierownik ośrodka pomocy społecznej.

Jak uzyskać pomoc w formie usług opiekuńczych?

O pomoc w formie usług opiekuńczych (także specjalistycznych usług opiekuńczych) należy zwrócić się do ośrodka pomocy społecznej w miejscu zamieszkania. Nie zawsze konieczna jest osobista wizyta w ośrodku. Można skontaktować się telefonicznie lub wysłać list. Wymagane jest zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, uzasadniające korzystanie z usług opiekuńczych i zaleconą przez lekarza pielęgnację. Po zgłoszeniu, w ciągu dwóch tygodni, pracownik socjalny OPS odwiedza osobę oczekującą pomocy w jej mieszkaniu i przeprowadza tzw. Rodzinny wywiad środowiskowy, którego celem jest ocena sytuacji życiowej podopiecznego. Od wyników wywiadu zależy m.in. ustalenie wysokości ewentualnej odpłatności za usługi. Ośrodek pomocy społecznej musi w ciągu 30 dni od otrzymania zgłoszenia zapotrzebowania na usługi wydać decyzję administracyjną (na piśmie) o przyznaniu - bądź nie - tej formy pomocy.

Jaki jest zakres usług opiekuńczych?

Usługi opiekuńcze mogą obejmować:

  • pomoc w codziennych zajęciach, takich jak robienie zakupów, sprzątanie, gotowanie, załatwianie spraw w urzędach i instytucjach itp..,
  • mycie, kąpanie, ubieranie, pomoc dla osób chorych, dozowanie lekarstw, prześciełanie łóżka, zapobieganie powstawaniu odleżyn i odparzeń, karmienie,
  • w miarę możliwości zapewnienie kontaktów z rodziną i otoczeniem,
  • specjalistyczne usługi opiekuńcze - np.. Pielęgnacja wspierająca proces leczenia, rehabilitacja fizyczna i usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu zgodnie z zaleceniami lekarskimi lub zaleceniami specjalisty z zakresu rehabilitacji ruchowej lub fizjoterapii. Jest to szczególny rodzaj usług dostosowanych do rodzaju schorzeń lub niepełnosprawności. Są one świadczone przez specjalistów np. pielęgniarki, rehabilitantów, fizjoterapeutów.

Od czego zależy wysokość opłat / zwolnienie z opłat?

Od miejsca zamieszkania - szczegółowe zasady odpłatności, jak już wspomniano powyżej, uchwalają władze gminy, dlatego może zdarzyć się, że dwie osoby mieszkające w różnych gminach mogą zapłacić różne sumy za taką samą usługę. W celu uregulowania zasad udzielania i odpłatności za usługi gmina podejmuje uchwałę. Uchwała powinna być udostępniona np. w sekretariacie lub dziale usług opiekuńczych ośrodka pomocy społecznej. Powinno być możliwe znalezienie jej w internetowym Biuletynie Informacji Publicznej, na tzw. Podmiotowej stronie danej gminy, lub na innej stronie internetowej administrowanej przez gminę. Uchwały te są także zazwyczaj umieszczana na stronach internetowych ośrodków pomocy społecznej.

Od dochodu netto - w ustawie o pomocy społecznej zapisana jest generalna zasada mówiąca, że: wydatki na usługi, pomoc rzeczową, zasiłki na ekonomiczne usamodzielnienie, zasiłki okresowe i zasiłki celowe przyznane pod warunkiem zwrotu podlegają zwrotowi w części lub w całości, jeżeli dochód na osobę w rodzinie osoby zobowiązanej do zwrotu wydatków przekracza kwotę kryterium dochodowego (art. 96 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej).

Jeśli więc nie przekraczamy kryterium dochodowego, które wynosi 600 zł na osobę w rodzinie, nie ponosimy odpłatności. Dla osoby samotnie gospodarującej kryterium to wynosi 776 zł. W przypadku przekroczenia ponosimy częściową odpłatność, tym większą im większe przekroczenie (aż do 100% ceny danej usługi).

Od rodzaju i miejsca świadczenia usług - wysokość ponoszonych opłat zależy do dochodu na osobę w rodzinie; do tego czy i o ile przekroczymy tzw. kryterium dochodowe określone w ustawie o pomocy społecznej. Osoby, których dochód nie przekracza ustawowo określonego kryterium mają bezpłatne świadczone usługi. Dla pozostałych osób, wysokość odpłatności będzie uzależniona także od tego czy usługi wykonywane są w miejscu zamieszkania danej osoby, czy w domach dziennego pobytu oraz czy ich zakres jest standardowy czy ponadstandardowy.

Od sytuacji osób ubiegających się o wsparcie - szczególna sytuacja życiowa osoby korzystającej z pomocy, może być powodem częściowego lub całkowitego z opłat za usługi (mimo przekroczenia kryterium dochodowego, o którym pisaliśmy powyżej). Powodem w uzasadnionych sytuacjach, gdy ponoszenie opłat za świadczone usługi stanowiłoby nadmierne obciążenie, będą np..: udokumentowane wydatki na zakup lekarstw, artykułów sanitarnych, opłat za leczenie, stosowanie specjalistycznej diety, zakup sprzętu rehabilitacyjnego, inne sytuacje życiowe i losowe.

Ośrodek pomocy społecznej może przeprowadzić rodzinny wywiad środowiskowy u najbliższej rodziny osoby ubiegającej się o usługi. Wywiad ten ma na celu ustalenie czy rodzina ta udziela pomocy. OPS może ustalić z rodziną wysokość wsparcia finansowego jaką będzie ona świadczyć. Pamiętajmy, że ośrodek pomocy społecznej często będzie kierował się zasadą, ze osoba wymagająca opieki i pomocy w pierwszej kolejności powinna oczekiwać jej od najbliższych.

Wywiad środowiskowy

Jeśli ubiegamy się o pomoc w formie usług opiekuńczych, z rodzinnym wywiadem środowiskowym możemy mieć do czynienia w różnych momentach. Wywiad jest obowiązkowy, kiedy ubiegamy się o wsparcie. Będzie on wtedy przeprowadzony w naszym mieszkaniu, aby określić sytuację materialną i osobistą (w powiązaniu z sytuacją osób wspólnie z nami zamieszkałymi i wspólnie gospodarującymi). W trakcie wywiadu pracownik socjalny może pytać nas o zgromadzone oszczędności, wartości posiadanych ruchomości i nieruchomości - odmowa udzielenia informacji może spowodować, że OPS nie przyzna pomocy. Wywiad może - ale nie musi - zostać przeprowadzony również u naszej najbliższej rodziny, nie mieszkającej z nami. Z tą sytuacją mamy do czynienia, kiedy OPS, decydujący o udzieleniu nam wsparcia, szuka osób, które powinny nam pomóc (mają takie możliwości), a nie pomagają. Ośrodek może więc badać sytuację majątkową i osobistą rodziny (nawet jeśli z nami nie mieszkają), starając się ustalić, czy rodzina jest w stanie nas wesprzeć (pomagać osobiście lub uczestniczyć w kosztach usług opiekuńczych).